Trudności w wykonywaniu funkcji biegłego

Propozycje optymalizacji współpracy z wymiarem sprawiedliwości

Inne krytyczne i/lub konstruktywne wnioski i propozycje

– zlecanie opinii, których zakres przekracza kompetencje biegłego- zlecanie oględzin a następnie odstąpienie od wydania opinii przez biegłego-nieterminowe, bardzo opóźnione wypłaty należności za wykonane opinie- wymuszenie na biegłych przedstawienia kosztów opinii przed jej wykonaniem i przed powołaniem do sporządzenia opinii; a co za tym idzie: wybór biegłego najtańszego a nie najlepszego- lekceważący stosunek adwokatów i sędziów w stosunku do biegłych- powoływanie biegłego do wydania opinii w zakresie zdarzenia zaistniałego kilka miesięcy wcześniej (gdy wszystkie ślady są już zatarte lub nie istnieją) , na podstawie niepełnych i niekompletnych akt

– przekazywanie biegłym akt sprawy, w których są protokoły sporządzane przez osoby nie posiadające specjalistycznej wiedzy w tym zakresie,  na podstawie których biegły ma wydać opinię

– zbyt krótkie terminy na wydanie opinii

– dokumentacja źródłowa zazwyczaj jest niewystarczająca, brak uporządkowania i chronologii w aktach poszczególnych spraw

– nieznajomość prawa podatkowego przez sędziów

– oczekiwanie, że opinia decyduje o winie, bądź jej barku, a nie, że jest materiałem do oceny sądu

– brak zasad dot. płatności

– podważanie ilości godzin pracy biegłego, zdarza się mylenie kwot brutto z neto, ewentualna korekta trwa latami

– brak kontaktu, zrozumienia i współpracy z sądem i prokuratorami, biegli są traktowani przedmiotowo

– możliwość dyskusji z sędzią byłaby bardzo wskazana

– nie uregulowany kompleksowo stan prawny biegłych sądowych ( od kilku lat ciągle sprawy biegłych są na etapie projektu ustawy)

– faktyczny brak możliwości pracy zespołowej w złożonych sprawach gospodarczych

– złe i często nielogiczne sformułowanie zadanych pytań

– mała ilość tanich szkoleń branżowych

– brak szkoleń ze strony wymiaru sprawiedliwości

– niewłaściwe postanowienia – nieadekwatne do materiału dowodowego

– słabe zrozumienie problemu wypadków drogowych przez organy procesowe

– uwikłanie biegłego w rozgrywki pomiędzy uczestnikami procesu, powodujące zbędną stratę czasu

– niekiedy zbędne wezwanie na rozprawę

– mało precyzyjne określanie zakresu opiniowania

– przyzwolenie sądów na manipulowanie biegłymi przez strony ( zbędne wezwania na rozprawy, przyjmowanie nieuzasadnionych wniosków o obniżenie wynagrodzenia )

– złe kompletowanie przez sądy i prokuratury materiału porównawczego, skutkujące przedłużaniem wykonywania opinii

– zbyt silny nacisk na terminowość bez uwzględnienia jakości i rzetelności badań

– możliwość kontaktu biegłego z Sędzią prowadzącym rozprawę, przed rozprawą, celem ewentualnego wyjaśnienia niejasności

–  dostosowanie przepisów regulujących status biegłego do aktualnych warunków ekonomiczno – prawnych XXI wieku

– wielokrotne uczestniczenie w rozprawach sądowych w tej samej sprawie

– znaczne rozproszenie środowiska biegłych, brak niezależnych ośrodków szkoleniowych i opiniotwórczych

– brak naturalnych mechanizmów pozwalających na weryfikację wiedzy i umiejętności biegłych, co powoduje, że duże powodzenia mają biegli „znajomi”, wydający opinie po myśli pracowników organów ścigania, a nie ci, którzy mają wysokie kwalifikacje i dają gwarancje wydania opinii rzetelnych i obiektywnych

– niechęć pracodawców do zwalniania celem wykonania czynności biegłego

– sądy nie zapewniają pomieszczeń do badania – lokale są wynajmowane za dodatkową opłatą

– niejasny status biegłego, nadmierne oczekiwania ze strony sądów co do zakresu opinii, z pominięciem obowiązujących przepisów bądź oczywistych danych zawartych w aktach

– udostępnianie oskarżonym i skazanym danych adresowych i prywatnych biegłego, poprzez włączanie do akt głównych (dostępnych do wglądu oskarżonych/skazanych) oświadczeń podatkowych biegłych

– wspólne doskonalenie umiejętności i wymiana doświadczeń, warsztaty dla biegłych, podnoszenie kwalifikacji w działalności biegłego- szkolenia biegłych przy współudziale prokuratury i policji- ujednolicenie wynagrodzeń biegłych we wszystkich sądach- powołanie przedstawicieli biegłych sądowych i rzeczoznawców- możliwość udziału w szkoleniach zintegrowanych dla biegłych pokrewnych dziedzin np. elektrycznej, kominiarskiej, informatycznej itp.- wyraźne wskazanie kwalifikacji osób powołanych na biegłych – obecne są zbyt liberalne i dopuszczają osoby o niskich kwalifikacjach, bez doświadczenia zawodowego

– zorganizowanie systemu szkolenia biegłych w zakresie:

*merytorycznym dot. Specjalizacji

*zasad sporządzania opinii procesowej

*występowania przed sądem

– weryfikacja pracy biegłych przez komisję przy Prezesie SO

– możliwość otrzymywania informacji dotyczących wprowadzanych zmian formalno – prawnych dla biegłych

– udział w pracy zespołu, który dokonuje miejsca oględzin

– możliwość korzystania przez biegłego ze zbiorów aktów prawnych, które są w sądzie

– poprawa przepływu informacji pomiędzy Sądem Okręgowym a Sądami Rejonowymi odnośnie powołania na stanowisko biegłego w danej dziedzinie oraz informacji o liczbie aktualnie zleconych, sporządzanych przez biegłego opinii

– ustalenie, że czas dojazdu do miejsca pracy biegłego czy na rozprawę jest również czasem objętym wynagrodzeniem

– sądy nie powinny lekceważyć terminów ustalanych z biegłymi

– ujednolicona platforma komunikacji (np. elektronicznej) biegłych z jednostkami zlecającymi wymiaru sprawiedliwości

– możliwość uzyskania informacji zwrotnej dotyczącej jakości opinii

– możliwość kontaktu na linii sąd – biegły poprzez pocztę e-mail

– zapewnienie informacji o finale sprawy opiniowanej przez biegłego

– e-biegły, dodatkowo zamiast zaświadczeń, stworzenie legitymacji dla biegłych

– organizacja szkoleń w temacie wypadków drogowych dla sędziów i prokuratorów

– za nieterminowe płatności biegły powinien otrzymywać wynagrodzenie z odsetkami

– bardziej asertywne zachowanie Przewodniczącego na rozprawie w stosunku do stron przy przesłuchaniu biegłego

– powołanie „ Kolegium Weryfikacyjnego” działających w strukturze Sądu Okręgowego w skład której wchodziliby przede wszystkim biegli danych specjalności. Komisja pełniłaby funkcję doradczo – szkoleniową. W skład zespołu (kolegium) wchodziliby biegli Federacji reprezentujący daną dziedzinę nauk. W skład zespołu wchodziłyby również akredytowane przez Prezesa Sądu Okręgowego pracownik Sądu Okręgowego

– zaliczki wypłacane odgórnie na poczet kosztów (np. podróży, noclegów) związanych ze zleceniem sprawy na terenie kraju

– wysyłanie akt sprawy drogą elektroniczną

– wyższe stawki godzinowe dla biegłych

– biegły powinien mieć do swojej obrony adwokata, gdyż Sąd nie chroni go przed inwektywami

– utworzyć internetową listę dyskusyjną przy Ministerstwie z wykazem wszystkich biegłych i możliwością wypowiadania się

– raz do roku organizować Kongres Biegłych

– możliwość graficznej prezentacji opinii w sądzie

– rozszerzenie możliwości przesłuchiwania biegłych zamieszkałych poza siedzibą sądu przy wykorzystaniu technik video konferencyjnych (tzw. Przesłuchanie „na odległość” )

– zintensyfikowanie działań w zakresie szeroko rozumianego doradztwa kryminalistycznego dla uczestników postępowania sądowego na wzór bezpłatnej pomocy prawnej

– stworzenie bazy informacji o kompetencjach oraz zakresie uprawnień biegłego – bazy kompletnej i ujednoliconej, zawierającej informacje jasne, jednoznaczne i aktualizowane wraz ze zmianą regulacji prawnych dotyczących:

* uprawnień biegłych w zakresie dostępu do dokumentacji urzędów czy archiwów – aktualnie pośredniczy organ zlecający, co wydłuża czas wykonania opinii

* wyrazistego rozdzielania zakresu obowiązków organizacyjnych biegłego a instytucji zlecającej opinie oraz np. pobranie materiałów, kontakt ze stronami w miejscu zamieszkania

* możliwość legitymowania osób, od których biegły pobiera materiał porównawczy

– uświadamianie organom procesowym, że biegły świadczy usługi na rzecz społeczeństwa

– wykonywanie opinii w systemie informatycznym z wykorzystaniem podpisu elektronicznego

– wniosek o ustanowienie jawnego stanowiska w Ministerstwie Sprawiedliwości, ds. biegłych ( gdzie można składać skargi na sądy i prokuratury, wyjaśniać wątpliwości, prosić o interpretację)

– wprowadzenie funkcji biegłego zawodowego

– brak jasnych i zrozumiałych wytycznych w zakresie rozliczania wynagrodzeń biegłych (zwłaszcza przypadki łączenia z działalnością gospodarczą)-brak weryfikacji umiejętności i wiedzy biegłego-dostosowanie prawodawstwa do oczekiwań biegłych i podmiotów zlecających opinie-  ściślejsza współpraca z policją w zakresie opisu samego zdarzenia wypadkowego oraz zebrania dowodów i dokumentów ze stosunku pracy- zorganizowanie centrów / ośrodków przygotowania do roli biegłego- wspieranie ośrodków kształcenia eksperckiego, które już funkcjonują w kraju (np. w zakresie dochodzeń pożarowych ośrodek taki funkcjonuje przy Szkole Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu)

– powołać jakąś formę stowarzyszenia z możliwością spotkań, szkoleń, zgłaszania wniosków, trudności np. z VAT, z terminami wypłat wynagrodzenia dla biegłego

– wskazana certyfikacja umiejętności i kompetencji biegłego

– wymiar sprawiedliwości musi operować na biegłych niezależnych, aby takich utrzymać musi sobie odpowiedzieć na pytanie: Jak utrzymać niezależność

– brak należytej staranności pracowników sekretariatów sądu

– wprowadzenie większej ochrony prawnej biegłego wykonującego czynności niż statystycznego obywatela

– zaostrzenie kryteriów odpowiedzialności biegłych za rażące błędy występujące w opiniach

– wprowadzenie zasady okresowego omawiania z Sędziami problemów i utrudnień dotyczących współpracy

– opracowanie mechanizmu kontroli nad pracą i poziomem przygotowania zawodowego kandydatów wykonujących funkcje biegłego

– uregulowanie spraw związanych z ocenianiem opinii jednych biegłych przez innych. Wydaje się, że takie praktyki są niezgodne z obowiązującym prawem, choć sankcjonowane są przez sądy zlecające opinie w zakresie oceny opinii a nie faktów.

– mailowa lub pisemna informacja o bieżących zmianach w zasadach wynagradzania biegłych oraz sposobach związanych z ich funkcjonowaniem

– ochrona dla biegłego podczas wykonywania czynności

– propozycja wydawania pisma fachowego, np. kwartalnika, z podaniem np. aktualizacji w zakresie specjalizacji zawodowych

– wyłączenie biegłych z opodatkowania podatkiem VAT – albo wszyscy biegli albo nikt

– umożliwić sędziom udział w organizowanych przez branże szkoleniach z zakresu podstawowych pojęć oraz treści i rodzajów dokumentacji powstającej w ramach sporządzanej opinii

– utworzenie Komisji Biegłych do spraw odwoławczych od decyzji Sądów w sprawach biegłych

– biegły powinien otrzymywać informacje o zakończeniu sprawy

– biegli w ramach tej samej dyscypliny mają różne umiejętności i wiedzę. Dobrze by było, gdyby lista u Prezesa Sądu to odzwierciedlała (a nie porządek alfabetyczny, a za tym szły odpowiednie stawki

– biegły sądowy jest związany ślubowaniem i powinien ponosić pełną odpowiedzialność, w tym karną, za wydaną opinię

– zaprzestanie przesłuchiwania biegłego na okoliczność w różnicy w opiniach w charakterze świadka, by nie mógł wystawić rachunku